Μπενάκης, Παναγιώτης

(18oς αι.). Πρόκριτος της Πελοποννήσου. Διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στην επανάσταση του 1770 προς οποίας υπήρξε ένας από τους κυριότερους υποκινητές. Μαζί του εξάλλου συνεννοήθηκε ο απεσταλμένος της Αικατερίνης B’ Γεώργιος Παπάζογλης για τη διοργάνωση της επανάστασης στην Πελοπόννησο (1767). Ο Μ. είχε μεγάλη πολιτική δύναμη και ήταν ένας από τους πλουσιότερους Πελοποννήσιους. Απολάμβανε μάλιστα αρχικά την εύνοια των Τούρκων και ήταν ο μοναδικός Έλληνας που είχε το δικαίωμα να εμφανίζεται στην Αυλή του Μώρα – Βαλεσή, στην Τρίπολη, μαζί με την πολυάριθμη ακολουθία του. Ασκούσε επίσης μεγάλη επιρροή και στη Μάνη, γι’ αυτό οι Τούρκοι πίστευαν ότι μπορούσε μόνος του να ξεσηκώσει ή να αποτρέψει τους Μανιάτες να ξεσηκωθούν. Η αντίληψη αυτή ήταν και η αφορμή που παρακίνησε όλους τους κατά καιρούς πασάδες της Πελοποννήσου να επιδιώκουν να τον προσεταιριστούν. Ο Μ. ήταν πατριώτης και παρά τις δελεαστικές προτάσεις των Τούρκων εξόπλισε με χρήματά του σώμα αγωνιστών στην Καλαμάτα, το οποίο αποτελούσαν κυρίως Μανιάτες. Με το σώμα αυτό πήρε μέρος στο επαναστατικό κίνημα που υποκίνησαν οι Ρώσοι. Μετά την αποτυχία του κινήματος και την αποχώρηση των Ρώσων, άφησε την οικογένεια του στα Κύθηρα και ο ίδιος πήγε στη Νάξο, όπου και έμεινε σ’ όλη τη διάρκεια της ρωσικής κατοχής του νησιού. Όταν υπογράφτηκε ειρήνη, ο Μ. θέλησε να πάει στη Ρωσία για να παρουσιαστεί στην αυτοκράτειρα Αικατερίνη B’, αλλά δεν πρόλαβε, γιατί τον δηλητηρίασαν στο Λιβόρνο. Λέγεται ότι τον δολοφόνησαν – για να μην αποκαλύψει τα σφάλματα που έκαναν – οι εντολοδόχοι της τσαρίνας στην Πελοπόννησο.